Η Ανδρομάχη Στέα υπήρξε διευθύντρια του Γαλλικού Ινστιτούτου στα Γιάννενα. Ο Σύλλογός μας τιμάει σήμερα την προσφορά της στη διάδοση του Γαλλικού πολιτισμού και της Γαλλικής Γλώσσας στην πόλη των Ιωαννίνων. Δημοσιεύουμε το άρθρο που έγραψε η κόρη της Τίνα Στέα.
Andromaque Stéa dirigea à Ioannina l’annexe de l’Institut français dès les années 1960 et jusqu’en 1982.
Elle était aussi ma mère.
À cette époque, l’Institut français de Grèce s’appelait Institut français d’Athènes, et il disposait de beaucoup d’annexes, dans plusieurs villes de Grèce. Quand ma mère dirigea l’annexe de Ioannina, la ville comptait 34.000 à 44.000 habitants et je l’ai souvent entendu dire que 460 élèves fréquentaient l’école. C’était un beau pourcentage. J’imagine qu’alors, partout en Grèce, bien des personnes – jeunes et adultes – désiraient maîtriser la langue française. L’apprentissage de cette langue était florissant en Grèce, et la francophonie jouissait d’un grand prestige, pas seulement pour des raisons historiques, mais aussi suite à une politique francophone dynamique.
Au fur et à mesure des années, ma mère constatait avec chagrin la fermeture progressive des annexes de l’Institut français partout en Grèce, et la disparition progressive de l’apprentissage du français qui en découlait. L’étrécissement de la langue française dans son propre pays la rendait triste.
En 1981, en reconnaissance des services rendus à la culture française, qu’elle a tant aimée et servie avec dévouement, elle a été nommée Chevalier dans l’ordre des Palmes académiques par le ministère français de l’Éducation nationale.
Ma mère est morte le 14 janvier 2013, il y a déjà 11 ans aujourd’hui. Pourtant, lorsque je vais à Ioannina, il y a toujours quelqu’un qui a étudié dans les classes de l’annexe de l’Institut durant sa direction, et qui garde le souvenir intact et ancré en lui de la personnalité dynamique de ma mère, de ses connaissances profondes, de son large sourire, et de son amour contagieux pour la langue et la culture françaises. Ces anciens élèves ont la conscience aiguë que la langue française fait partie de leur identité, grâce à l’enseignement efficace du français comme langue étrangère par des professeurs compétents, enthousiastes, consciencieux et motivants.
À l’époque, la didactique de la langue française à l’Institut n’avait rien à voir avec la didactique des autres langues étrangères; dans les autres établissements d’enseignement de langues étrangères, en effet, les enseignants appuyaient fortement les premières années d’enseignement sur l’utilisation systématique de la traduction pour apprendre la langue étrangère. Je me souviens vivement des discours fervents, et modernes, que ma mère tenait alors sur ce sujet, quand elle mettait en valeur les caractéristiques communes à l’acquisition de la langue maternelle et à l’apprentissage d’une langue étrangère. Selon ce qu’elle me racontait, elle ne se souvenait d'aucun élève qui ait eu des difficultés de compréhension au cours de la première année de contact avec la langue française, magré l’absence de traduction.
Je suis fière d’elle car cette grande intellectuelle, à la forte personnalité, qui avait aussi des hobbies artisanaux, n’a jamais oublié d’être une mère de famille tendre, attentive et aimante, qui donnait de la joie autour d’elle et savait transmettre sa passion pour la culture et la langue françaises. Je garde d’elle un souvenir affectueux et ému.
Tina Stéa
Athènes, le 7 janvier 2024
Σκέψεις για τη μητέρα μου
Η Ανδρομάχη Στέα ήταν διευθύντρια του Γαλλικού Ινστιτούτου από το 1960 μέχρι το 1982.
Ήταν η μητέρα μου.
Εκείνη την εποχή, το Γαλλικό Ινστιτούτο της Ελλάδος ονομαζόταν Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας και διέθετε πολλά παραρτήματα σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Όταν η μητέρα μου ήταν διευθύντρια, η πόλη των Ιωαννίνων είχε 34.000 με 44.000 κατοίκους και την άκουγα συχνά να λέει ότι το Ινστιτούτο είχε 460 μαθητές. Ήταν ένα καλό ποσοστό. Θεωρώ ότι εκείνη την εποχή, σε όλη την Ελλάδα, πολλοί άνθρωποι, νέοι και ενήλικες, επιθυμούσαν να μιλάνε τη γαλλική γλώσσα. H γαλλική γλώσσα βρισκόταν στην ακμή της, η γαλλοφωνία είχε πολύ μεγάλο κύρος όχι μόνο για λόγους ιστορικούς αλλά ήταν και το αποτέλεσμα μιας δυναμικής γαλλόφωνης πολιτικής.
Όσο περνούσαν τα χρόνια, η μητέρα μου διαπίστωνε με λύπη της ότι τα παραρτήματα του Ινστιτούτου έκλειναν σταδιακά σε όλη την Ελλάδα και το ενδιαφέρον για την εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας υποχωρούσε. Η συρρίκνωση της γαλλικής γλώσσας στην ίδια της τη χώρα τής προκαλούσε λύπη.
Το 1981, ως αναγνώριση των υπηρεσιών της για τη διάδοση της γαλλικού πολιτισμού που τόσο αγάπησε και υπηρέτησε με αφοσίωση, το Γαλλικό Υπουργείο Εθνικής Παιδείας της απένειμε τον τίτλο του Ιππότη Τάγματος του Ακαδημαϊκού Φοίνικα.
Η μητέρα μου απεβίωσε στις 14 Ιανουαρίου 2013, συμπληρώνει ήδη σήμερα 11 χρόνια. Ωστόσο κάθε φορά που ταξιδεύω στα Γιάννενα, βρίσκω πάντα κάποιον που ήταν μαθητής του Ινστιτούτου, την εποχή που ήταν διευθύντρια και που κρατάει ανέπαφη στη μνήμη του τη δυναμική προσωπικότητα της μητέρας μου, τις βαθιές γνώσεις της , το πλατύ χαμόγελό της και την αγάπη που μετέδιδε για τη γαλλική γλώσσα και τον πολιτισμό. Οι παλιοί αυτοί μαθητές ξέρουν πολύ καλά ότι η γαλλική γλώσσα είναι κομμάτι της ταυτότητάς τους, χάρη στην αποτελεσματική διδασκαλία της από καθηγητές ικανούς, ενθουσιώδεις, ευσυνείδητους και ενθαρρυντικούς.
Παλιά, η διδασκαλία της γαλλικής στο Ινστιτούτο ήταν τελείως διαφορετική από τη διδασκαλία των άλλων ξένων γλωσσών: στα άλλα εκπαιδευτήρια των ξένων γλωσσών, οι εκπαιδευτικοί υποστήριζαν στα πρώτα χρόνια της διδασκαλίας τη συστηματική χρήση της μετάφρασης για την εκμάθηση της ξένης γλώσσας. Θυμάμαι καθαρά τις έντονες και πρωτοπόρες συζητήσεις που έκανε τότε η μητέρα μου για αυτό το θέμα, όταν τόνιζε τα κοινά χαρακτηριστικά για την κατάκτηση της μητρικής γλώσσας και την εκμάθηση μιας ξένης. Σύμφωνα με αυτά που μου ανέφερε, δε θυμόταν κανέναν μαθητή να έχει δυσκολίες στην κατανόηση κατά το πρώτο διάστημα της επαφής του με τη γαλλική γλώσσα, παρά την απουσία μετάφρασης.
Είμαι περήφανη για εκείνη, επειδή αυτή η μεγάλη διανοούμενη, με την ισχυρή προσωπικότητα, που είχε επίσης και χειροτεχνικά ενδιαφέροντα, δεν ξέχασε ποτέ να είναι μια τρυφερή μητέρα, προσεκτική και αγαπητή, που έδινε χαρά γύρω της και ήξερε να μεταδίδει το πάθος της για τον πολιτισμό και τη γαλλική γλώσσα. Τη θυμάμαι με τρυφερότητα και συγκίνηση.
Τίνα Στέα
Αθήνα, 7 Ιανουαρίου 2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου